Το ξύδι στις διάφορες μορφές του χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς εδώ και αιώνες, με τον Ιπποκράτη να το συνιστά για τη θεραπεία πληγών. Πολλοί άνθρωποι το χρησιμοποιούν για να καταπραΰνουν τα τσιμπήματα από έντομα ή τσούχτρες, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί το περιλαμβάνουν σε μια δίαιτα προκειμένου να χάσουν περισσότερα κιλά.
Οι διαιτολόγοι άρχισαν να δίνουν σημασία στο ξύδι πριν μερικά χρόνια, όταν φάνηκε ότι μειώνει τον γλυκαιμικό δείκτη των τροφών. Ο λόγος είναι ότι επιβραδύνει την πέψη. Σε διάφορες μελέτες παρατηρήθηκε μια μείωση 20-40% στα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα μετά την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε υδατάνθρακες, όταν συγχρόνως χρησιμοποιήθηκε και ξύδι.
Σύμφωνα με τη θεωρία της δίαιτας του γλυκαιμικού δείκτη, η σταθερότητα του επιπέδου της γλυκόζης στο αίμα θεωρείται ότι μπορεί να συμβάλει στο αδυνάτισμα. Κι αυτό διότι τα σκαμπανεβάσματα της γλυκόζης μπορούν να προκαλέσουν υπογλυκαιμία κάτι που δίνει στον εγκέφαλο το ερέθισμα να προκαλέσει ξαφνική πείνα.
Το πρόβλημα με μια διατροφή που περιέχει πολλούς επεξεργασμένους υδατάνθρακες είναι ότι οδεύουν γρήγορα στο αίμα και εκτινάσσουν το σάκχαρο του αίματος (γλυκόζη). Αυτό προκαλεί μεγάλη έκκριση ινσουλίνης η οποία με τη σειρά της ρίχνει το σάκχαρο εξίσου απότομα, κάτι που προκαλεί αίσθημα πείνας. Αντίθετα, το αίσθημα της πείνας αναπτύσσεται αργά όταν καταναλώνονται υδατάνθρακες που διασπώνται αργά στο στομάχι και περιέχουν φυτικές ίνες, όπως είναι τα όσπρια, τα λαχανικά, τα άγουρα φρούτα και τα δημητριακά ολικής άλεσης.
Οι κλινικές μελέτες πράγματι δείχνουν ότι το ξύδι μειώνει τη γλυκαιμική αντίδραση. Για παράδειγμα, μια ιταλική μελέτη σε υγιείς εθελοντές που προσέθεταν 4 κουταλάκια του γλυκού άσπρο ξύδι στις σαλάτες και έτρωγαν επίσης δύο φέτες άσπρο ψωμί, έδειξε μείωση κατά 30% στο “ζάχαρο” του αίματος. Ανάλογες επιδράσεις υπήρχαν και σε μελέτες που περιέλαβαν άτομα με διαβήτη τύπου 2 ή αντίσταση στην ινσουλίνη.
Ορισμένοι ερευνητές εκτιμούν ότι το οξικό οξύ (το βασικό συστατικό του ξυδιού) ενδεχομένως να συμβάλει και με άλλο τρόπο στο αδυνάτισμα: ενεργοποιώντας ορισμένα γονίδια που ευνοούν να παραχθούν πρωτεΐνες οι οποίες εμποδίζουν τη συσσώρευση του λίπους στο σώμα.
Η δίαιτα του ξυδιού
Η φήμη ότι το ξύδι συμβάλει στο αδυνάτισμα υποστηρίζεται κυρίως από μια κλινική μελέτη του 2009 η οποία χώρισε σε δύο ομάδες 175 παχύσαρκους Ιάπωνες. Η μια ομάδα έπινε καθημερινά ένα ρόφημα που περιείχε μία ή δύο κουταλιές της σούπας μηλόξυδο (apple cider vinegar) με αποτέλεσμα να χάσουν 0,5 έως 1 κιλό παραπάνω σε διάστημα τριών μηνών.
Μια άλλη ιαπωνική μελέτη που έγινε σε ποντίκια τα οποία έκαναν διατροφή με πολλά λίπη και στη συνέχεια λάμβαναν οξικό οξύ, έδειξε ότι εμφάνισαν μέχρι 10% λιγότερο λίπος σε σχέση με τα ποντίκια που δεν λάμβαναν οξικό οξύ.
Επίσης, μια σουηδική μελέτη ανέφερε πως όσοι πίνουν διαλύματα με ξύδι μαζί με το φαγητό έχουν μεγαλύτερο κορεσμό της πείνας.
Μελέτες έχει διεξάγει και η Carol S. Johnston, αναπληρώτρια διευθύντρια στο Πρόγραμμα Διατροφής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Αριζόνα. Σε δικές της μελέτες, οι οποίες έχουν διαρκέσει για πάνω από 10 χρόνια, έχει εντοπίσει χαμηλότερα επίπεδα σακχάρου νηστείας σε ασθενείς οι οποίοι είχαν πιει μια κουταλιά της σούπας ξύδι. Κατά την ίδια, το ξύδι “μπλοκάρει” ένα μέρος του αμύλου που καταναλώνουμε. Καθώς το άμυλο αυτό δεν απορροφάται και φτάνει στο παχύ έντερο δίνει τροφή στα “καλά” βακτήρια του εντέρου.
Καλό είναι το ξύδι να ραντίζεται στις σαλάτες ή να ενσωματώνεται στα φαγητά και όχι να πίνεται σκέτο διότι μπορεί να υπάρξουν κάποιες παρενέργειες ή επιπλοκές. Για παράδειγμα, μια 15χρονη στην Ολλανδία η οποία έπινε καθημερινά μηλόξυδο για να αδυνατίσει, παρουσίασε σοβαρή διάβρωση των δοντιών της.
Ενδεχόμενες παρενέργειες
Το σκέτο ξύδι μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο στην κατάποση και να οδηγήσει σε αναρρόφηση, δηλαδή την είσοδό του στους πνεύμονες, με συνέπεια ακόμα και την πνευμονία. Επίσης, υπάρχουν δημοσιευμένες περιπτώσεις ανθρώπων που παρουσίασαν σπασμούς των φωνητικών χορδών, λιποθυμία και τραυματισμούς του οισοφάγου λόγω κατανάλωσης ξυδιού.
Σύμφωνα με την Johnston αν κάποιος θέλει να πιει ξύδι ως βοήθημα για αδυνάτισμα, πρέπει να διαλύει μία κουταλιά της σούπας σε ένα μεγάλο, γεμάτο ποτήρι νερό και να το πίνει σιγά-σιγά με το φαγητό του. Μεγαλύτερη συγκέντρωση οξικού οξέος μπορεί να διαβρώσει το σμάλτο των δοντιών και να προκαλέσει κάψιμο στη στοματική κοιλότητα και τον οισοφάγο. Μετά την κατανάλωση ξυδιού είναι καλό να ξεπλένει κανείς στο στόμα του για να μειωθούν υπολείμματα του οξικού οξέος.
Κάτι που έχει σημασία είναι το ξύδι να περιέχει τουλάχιστον 5% σε οξικό οξύ και να μην έχει πρόσθετη ζάχαρη διότι έτσι προσθέτει θερμίδες.
Πάντως, οι ερευνητές τονίζουν ότι η επίδραση του ξυδιού στο σωματικό βάρος είναι μικρή και ο αποφασιστικός τρόπος αδυνατίσματος είναι η μείωση των λαμβανόμενων θερμίδων.
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην περίπτωση της γαστροπάρεσης (παραμονή του φαγητού στο στομάχι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το φυσιολογικό λόγω απουσίας ή ανεπαρκούς λειτουργίας του μυϊκού συστήματος του στομάχου) το ξύδι μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα.
